Konuşma bozuklukları, artikülasyon bozukluğu, akıcılık sorunları ( kekemelik), ses bozukluğu, dil bozukluğunu içine alan ve bu alanlarda kişisel ve sosyal iletişim sorunlarını yaşayan bireyle ile çalışılır.
Kişinin dil ve konuşma danışmanlığına ne kadar süre ile devam edeceği konuşma sorununa bağlıdır. Bazı konuşma sorunlarının düzeltilmesi diğerlerine göre daha uzun sürebilmektedir.
Haftalık danışma seansı bireyin performansına ve bireysel özelliklerine bağlıdır. Konuşma bozukluğu seansları hafta da bir, iki kez ya da daha fazla devam edebilir.
Danışma birkaç haftadan birkaç aya, birkaç aydan birkaç yıla kadar sürebilir.
ARTİKÜLASYON
Artikülasyon Bozuklukları
Artikülasyon (Sesletim) Bozukluğu; ses, hece ya da sözcüklerin yanlış üretilmesidir.
Dinleyenler çocuğun ne söylediğini anlamak için fazla dikkat harcar. Bu durum, çocuğun aile ve sosyal ilişkilerini ya da mesleki başarısını, toplumsal iletişimini etkiler.
Bozukluğun şiddeti, konuşmadaki küçük aksaklıklardan tamamen anlaşılmayan bir konuşmaya kadar değişebilir.
Artikülasyon bozukluğu olan çocuklarda en sık görülen hatalar;
Bir sesin yerine başka bir ses (kar– kay) söyleme,
Hecelerin yerlerini değiştirme (portakal- porkatal),
Ses eksiltme (sakız-sakı, anahtar-anatar),
Ses ekleme (üzüm-yüzüm)
Sesleri bozma (süt derken “s” sesini peltek söyleme) gibi.
Artikülasyon (Sesletim) Bozukluklarının Sebepleri Nelerdir?
- Yapısal anomalilere bağlı: Dudak-damak yarıklığı, ağız-yüz anomalileri, dil bağı, diş bozuklukları nedeniyle konuşma seslerinin doğru üretilememesi.
- Nörolojik bozukluklara bağlı: Serebral Palsi, felç, travmatik beyin yaralanmaları gibi nedenlerden ötürü konuşma kaslarının kontrol edilmesinde yaşanan zorluklar sonucu konuşma seslerinin doğru üretilememesi.
- İşitme bozuklukları: Doğuştan işitme kaybı, orta kulak iltihabına bağlı olarak oluşan işitme kayıpları ya da çocuğun kulağına kalem ucu, silgi vb. yabancı maddeleri sokması sonucu oluşan kulak zarı zedelenmelerinin neden olduğu işitme kayıpları nedeniyle konuşma seslerinin doğru üretilememesi.
- Zeka geriliği.
- Herhangi bir anatomik, nörolojik, organik nedeni olmayan durumlar: Çocuğun dil, dudak, damak kasını doğru kullanmayışı nedeniyle konuşma seslerinin doğru üretilememesi.
- Yanlış öğrenme / yanlış pekiştirme: Kişinin çevresindeki yetişkinlerin “bebeksi konuşma” davranışını hoş karşılaması, çocuğun konuştuğu gibi bebeksi konuşmayı taklit etmesi ya da çocuk üzülmesin düşüncesiyle çocuğun bebeksi konuşmalarını düzeltmemesi sonucu konuşma seslerinin bozuk/yanlış üretilmesi.
Atikülasyon Bozukluğu Kaç Yaşında Anlaşılır?
Çocuklar tüm sesleri aynı anda değil, belli bir sırada öğrenirler. /b/, /d/, /m/ gibi sesler 2-3 yaşlarında öğrenilirken, /r/, /z/ gibi bazı seslerin öğrenilmesi daha geç yaşlarda olur. Bazen çocuk bir sesi tek başına ya da sözcük başında doğru çıkarabilir ama başka pozisyonlarda yanlış çıkarıyor olabilir. Ya da sizin fark edebildiğinizden daha fazla seste sorun yaşıyor olabilir.
Çoğunlukla çocuklar 7-8 yaşlarına geldiklerinde anadilinin tüm seslerini doğru olarak üretebilirler. Bu yaştan sonra devam eden konuşma bozukluğunun kendiliğinden düzelme olasılığı düşüktür.
Çocuğun konuşmasının akranlarından farklı olduğunu düşünen ebeveynler/öğretmenler, mutlaka bir dil ve konuşma danışmanından yardım almalıdırlar. Çocuğun konuşma probleminin sebebini ayrıntılı bir değerlendirme yaparak belirlenmelidir. Çocuğun hangi seslerde problemi olduğunu belirlemek üzere bazı testler uygular ve ne zaman danışmaya başlanması gerektiği konusunda aileyi bilgilendirir. Ancak konuşma biçimi yerleşmeden, küçük yaşlarda yapılan danışma daha kısa sürede ve etkili sonuç verecektir.
KEKEMELİK
Kekemelik nedir?
Kekemelik çocuklukta başlayan akıcı ve konuşma akışıyla ilgili problemleri içeren bir konuşma bozukluğudur. Kekemelik sorunu olan bireyler, ne söylemek istediklerini bilirler, ancak söylemekte zorluk çekerler.
Örneğin bir kelimeyi, heceyi, ünsüz veya ünlü sesi tekrar edebilir, uzatabilir veya konuşma sırasında duraklayabilirler.
Kekemelik, yaşı küçük olan çocuklar arasında konuşmayı öğrenmenin normal bir parçası olarak yaygındır. Konuşma ve dil yetenekleri söylemek istediklerini sürdürecek kadar gelişmiş olmadığında kekemelik görülebilir.
Kekemelik problemi yaşayan çocuk ve yetişkinler konuşma akıcılığını kazanmak için danışma hizmeti ya da elektronik cihazların kullanıldığı yöntemlerden yararlanabilirler.
Kekemelik kişinin benlik saygısı ve diğer insanlarla etkileşimleri üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir.
Kekemelik her yaştan çocuk ya da yetişkinde ortaya çıkabilir. En sık 2 ile 6 yaş arasındaki çocuklarda görülür. Çünkü bu yaşlar dil becerilerinin en yoğun gelişim gösterdiği dönemdir.
Tüm çocukların yaklaşık %5 ila 10’unda yaşamlarının bir döneminde birkaç haftadan birkaç yıla kadar süren kekemelik sorunu görülür.